Nieuwe ‘Tosca’ van DNO: je gelooft in dit liefdespaar

Vooraf ging het er vooral over dat de nieuwe Tosca van De Nationale Opera een heel andere Tosca zou worden. Geen vluchtig gerepeteerde reprise van oud succes dat toch wel verkoopt, maar een van onderop zorgvuldig opgebouwde nieuwe visie op de noten en de handeling. Puccini mag de naam hebben ‘makkelijk’ te zijn, Tosca is „een briljante opera”, aldus regisseur Barrie Kosky. En dat was het, dinsdagavond bij de première. Het was ook echt op en top Kosky, met een sublieme personenregie die je diep het drama inzoog, én met afgehakte vingers en emmers bloed om je er weer (eventjes) uit te slingeren.

Lees ook ‘Door Tosca raakte ik geobsedeerd door opera’

Nog meer hooggespannen verwachtingen waren er rondom de terugkeer van sopraan Malin Byström, die na haar sensationele Amsterdamse Salome van vijf jaar geleden is doorgestoten tot de eredivisie van de internationale opera. Als Tosca imponeerde ze niet alleen met haar formidabele stem (naar wens kleurde ze donkerte of lichtheid bij), maar ook met meeslepend, vaak geestig acteerwerk. Meteen haar entree, als jaloerse geliefde in het atelier van schilder Cavaradossi, sprankelde: ze was wispelturig, maar vooral ook charmant, slim, verliefd. Je gelóófde in dit liefdespaar.

Tenor Joshua Guerrero benaderde Cavaradossi echt als karakterrol en niet als vehikel voor gierende topnoten: een verademing. Bedachtzaam en introvert, maar oprecht en navoelbaar trapte zijn Cavaradossi uit liefde voor Tosca in Scarpia’s val. Hitaria ‘E lucevan le stelle’ was een hoogtepunt, subliem opgebouwd en doorleefd gezongen. Ook Gevorg Hakobyan overtuigde als de meedogenloze Scarpia. In een poging hem menselijker te maken gaf Kosky hem een mooi intiem moment alleen met Tosca’s jas (snuffelen), maar door zijn lichtelijk karikaturale bende handlangers bleef Scarpia toch vooral een gewetenloze sadist.

Muzikaal was deze Tosca een genot. De voortreffelijke cast kreeg alle ruimte van chef-dirigent Lorenzo Viotti, die zijn Nederlands Philharmonisch Orkest inspireerde tot uitmuntend spel, met veel reliëf en opvallend vaak een kamermuzikale lichtheid. Wanneer de stomp in de maagstreek vervolgens kwam, kwam hij ook aan. Eén zo’n stomp: het ‘Te Deum’ aan het slot van de eerste akte. De hoofden van de koorzangers staken uit een reusachtig triptiek, dat langzaam helemaal naar voren schoof, terwijl de muziek aanzwol tot orkaankracht.

Na de lege kerk van de eerste akte domineerde een slimme kijkdoos de tweede: een dwarsdoorsnede van Scarpia’s klinische keuken, maar ook een breedbeeld-tv, of zelfs het beklemmende kader van het noodlot. De combinatie van visuele finesse en psychologische waarachtigheid doet uitzien naar de Puccini’s die Kosky (met Viotti) komende jaren in Amsterdam regisseert.