Deze Cav/Pag is een productie die iedereen moet gaat zien en horen

Eerder was domweg niet mogelijk. Bij de opera plannen ze jaren vooruit en noch in de agenda van De Nationale Opera, noch in die van de jonge Zwitsers-Franse dirigent (29 pas) was er een eerdere mogelijkheid.

Maar soms helpt vrouwe Fortuna een handje. Sir Mark Elder, de beoogde dirigent voor de nieuwe productie van de bekende dubbelklapper Cavalleria rusticana/Pagliacci, ook wel Cav/Pag genoemd, meldde zich met ernstige nekklachten af. Sophie de Lint, de opvolgster van Pierre Audi als artistieke baas van DNO, maakte stiekem een vreugdesprongetje (dit verzin ik) en haalde Viotti voor een vervroegd debuut naar Amsterdam, al was daar van zijn kant wel enig agendagegoochel voor nodig.

In de zaal hing donderdag dus een bijzondere spanning. Zou deze Viotti inderdaad een waardige opvolger zijn van Marc Albrecht, die eind van dit seizoen afscheid neemt?

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: we hoeven ons geen zorgen te maken. Viotti kan het. Viotti heeft het. Nu al, zo jong als hij is. De slag, het overzicht, het oor voor details, de energie, de warmte en de lyriek ook. En het kan alleen nog maar beter worden.

Het vermoeden bestaat dat Sophie de Lint (en Rob Streevelaar, de directeur van het Nederlands Philharmonisch) zelden lekkerder sliepen als donderdagnacht.

Deze Cav/Pag is een productie die iedereen moet gaat zien en horen. Niet alleen omdat Viotti op de bok staat en Robert Carsen de regisseur is (hij was verantwoordelijk voor die onvergetelijke Dialogues des Carmélites), maar ook omdat de indrukwekkende Georgische mezzosopraan Anita Rachvelishvili hier in Cav de rol van Santuzza zingt. Mijn lieve god, wat een stem, majestueus van timbre van de hoogste hoogten tot de laagste laagste.

Niets ten nadele van de andere zangers overigens. In Pag is tenor Brandon Jovanovich een grootse Canio, die de beroemde aria Vesti la giubba met de woedende wanhoop van de bedrogene zingt. Belcanto is het niet, maar juist door zijn stimmliche rauwheid grijpt de aria je naar de keel, vooral ook omdat zijn Ah! Ah! Ah! geen lach is (altijd een nogal stompzinnig moment), maar een huilbui. Een meesterlijke vondst van Carsen.

Sterk zijn in Pag ook Ailyn Pérez als Nedda en Roman Boerdenko als Tonio, terwijl in Cav Rihab Chaieb als Lola en Brian Jagde als Turiddu voortreffelijke prestaties leveren.

In Carsens enscenering is de gebruikelijke volgorde van de stukken omgedraaid, om daarmee de notie van een theaterstuk in een theaterstuk te versterken. Geen Cav/Pag, maar Pag/Cav.

Carsen voert dat Droste-effect heel ver door, maar in Leoncavallo’s Pagliacci pakt het veel beter uit dan in Cavalleria rusticana van Mascagni. Dankzij de vocale prestaties van Rachvelishvili blijft de voorstelling ook tijdens Cav op spanning, maar Pag is ontegenzeglijk het vervoerendste onderdeel van het tweeluik. Het is zelfs de vraag of Cav als zelfstandig stuk wel bestaansrecht heeft.

Het Nederlands Philharmonisch Orkest speelde onder leiding van zijn toekomstige chef met een hoorbare gretigheid. Blijkbaar zien de musici wel wat in Viotti. Dat leidde onder meer tot een buitengewoon oorstrelende versie van het instrumentale Intermezzo in Cav. Nog nooit zo mooi gehoord.